Inrichting en gebruiksgemak

De oorspronkelijke functies van de gerestaureerde gebouwen waren respectievelijk, bakhuys en houtbakoven, stal, schuur en wagenhuis.

We hebben geprobeerd de inrichting van betreffende gebouwen en ruimten zo authentiek mogelijk in te richten. Voor elke ruimtefunctie was dit heel summier, uitsluitend de aanwezigheid van benodigde gebruiksvoorwerpen per ruimte was voldoende.

Met betrekking tot het bakhuys was dit een meelkist, deegtrog, werktafel, een kast of rek waar het deeg in kon rijzen en afkoelen en mogelijk een bankje om tijdens het rijsproces even te kunnen zitten. Via internet hebben we een antieke rijskast kunnen bemachtigen. Op of in de rijskast, afhankelijk van de temperatuur in de ruimte, werd vroeger het deeg geplaatst om te rijzen. De kast was aan de forse kant t.o.v. de ruimte waardoor er voor de overige benodigde gebruiks-voorwerpen niet veel ruimte over was. Een idee om de kast te verbouwen als werktafel zou op meerdere fronten uitkomst bieden. De kast was in beuken uitgevoerd, uitgezonderd de achterzijde.

Voorzijde rijskast

Achterzijde rijskast (grenen mes en groef planken)

Daarbij kwam dat de ruimten die tussen de planken van het blad was ontstaan, door krimpen van het hout, naden van bijna 1 centimeter veroorzaakt hadden. Om dit blad als werktafel te gebruiken waren we ervan overtuigd dat we dit niet konden maken om hier in de toekomst deeg op gaan te bereiden.

Blad was ongeschikt om hier deeg op te kunnen bewerken.

Al snel besloten we het blad te verwijderen en in gelijke panelen als de voorzijde van de kast te maken en de achterzijde hiermee te vervangen om op die manier de achterzijde een volwaardig aanzicht te geven. Een nieuw tafelblad van beukenhout was wel het gevolg maar tot heden werkt het fantastisch.

Op deze manier hadden we een werktafel en rijskast in een meubel. Voor de meelkist hadden we een broodrek aangeschaft. Hier kon het brood na het bakken in om af te koelen en bij afwezigheid kon hierin de voorraad meel, bloem en overige bakbenodigdheden in afgesloten kisten worden bewaard. Van de familie Schepers, voormalig bakkerij in De Heen, hebben we de deegtrog in bruikleen gekregen.

Wij als initiatiefnemers hadden geen bakervaring en moesten vrijwillige (ex-)beroepsbakkers zoeken die ons het vak wilde leren. De aangemelde vrijwillige bakkers wilden graag komen maar niet handmatig grote hoeveelheden deeg kneden. De deegtrog heeft zijn plaats dus in de naastgelegen ruimten gekregen. Een aangekochte elektrische kneedmachine nam daarnaast beduidend minder plaats in. Vervolgens hebben we van de oude trekbalken van het naastgelegen wagenhuis (moesten worden vervangen wegens breuk) vier bankjes gemaakt om de bezoekers te kunnen laten zitten tijdens onze werkzaamheden bij het broodbakken of buiten voor het bakhuys.

Het minimale aan gebruiksvoorwerpen hebben we na verloop van tijd toch wat moeten aanpassen. Door te weinig ruimte in de rijskast, er gaan bijna 100 broden in de houtoven, moesten we extra rijsplanken kwijt kunnen. Het voorstel van de vrijwillige bakkers was om boven de werktafel een rek te maken, allen hadden hier in hun beroepsleven gemak van gehad. Antieke hengen hebben we gebogen en aan het balkhout van de verdiepingsvloer bevestigd over de lengte en breedte van de werktafel. Door het oog van de hengen over de hele lengte een stuk rondstaal geschoven en een aantal rijsplanken gemaakt. Ook dit probleempje was snel en toch in de richting van het vroegere ambacht opgelost.

Om wat opbergruimte in de keuken te verkrijgen hebben we op eenzelfde manier een legplank gemaakt met een rondhout met spekhaakjes voor niet dagelijkse hulpmiddelen.

Een volgende aanpassing was een vervanging van het broodrek. Dit was een noodzakelijk greep want het eerste brood was al uit het rek gehaald voor het laatste brood de oven uitgehaald kon worden. In de neggen van een raam hebben we 4 extra broodrekjes gemaakt waar het brood eerst op kan afkoelen en zodoende ook zelf ons gebakken brood kunnen aanschouwen voor het de deur uit is.

Door het maken van deze broodrekjes konden we het aangeschafte broodrek als kast voor het museum gaan gebruiken. Waar het rek gestaan heeft hebben we nu een kast gemaakt afgeleid uit het ambacht witwerker wat een vooruitgang is in het gebruiksgemak.

Het stal- en schuurgedeelte

Deze ruimten hebben niet geheel gerestaureerd zoals het was. Als we daadwerkelijk de stalgedeelten hadden herbouwd bleef er geen ruimte over voor de oorzaak van de restauratie (zie hoofdstuk 1). We hebben wel de vloer zo gelegd dat de oude funderingen van de stallen te zien zijn. In de stal en het schuurgedeelte bevindt zich een gedeelte van de totale verzameling gebruiksvoorwerpen uit de laatste 4 eeuwen. Op de verdiepingsvloer van deze ruimte kunt u via een deurtje naar de verdieping van het bakhuys. Op beide verdiepingen vindt u deelcollecties van de verzameling gebruiksvoorwerpen. Om een goed overzicht te verkrijgen van de diverse deelcollecties zijn we continu bezig dit zo overzichtelijk mogelijk in te delen.

In het oude broodrek diverse type tangen en hamers.

Vanaf een 17 eeuws lepelboortje tot verstelbare centerboor.

Hieronder boorblokken met klop-, rawlplugboren (handmatig) en steen- en betonboren (elektrisch).

Het wagenhuis

De indeling van het wagenhuis was van oorsprong gelijk aan nu. Een grote ruimte zonder muren of nissen met een oppervlakte van ruim 70 meter. De indeling is behouden zodat we hier presentaties en films kunnen geven. Dit pand is daarnaast in dagdelen te huur voor vergaderingen van verenigingen, bedrijven maar ook privé gelegenheden, denk aan trouwgelegenheid e.d.

In het wagenhuis is aan de gevels en schenkelspanten een gedeelte van de gebruiksvoorwerpen te zien.

Een houtbakoven heeft hout nodig. Snoeien, binden van het snoeihout tot mutserd en drogen van hout is een neventaak die wij zoveel mogelijk proberen uit te voeren. Gelukkig worden we hierin bijgestaan door de eigenaren en het personeel van De Uitwijk. De camping en het chaletpark hebben jaarlijks een snoeibeurt nodig wat een gedeelte van onze houtvoorraad oplevert. De projectgroep Mijn Mooi Brabant heeft ons bij de opening een aantal hoogstam appel- en perenbomen geschonken die in de toekomst helpen onze voorraad op pijl te houden. Ook privé hebben de meeste vrijwilligers wel bomen die snoeihout opleveren. Dit hout moet minimaal 1 jaar overdekt drogen waardoor de noodzaak om droogruimte te maken een nieuw werkje opleverde. Op dit moment hebben we twee overkapte droogruimten hiervoor gemaakt, een voor mutserd en een voor houtblokken (nodig bij het pizza bakken) met een inhoud van totaal ruim 50 kubieke meter.

Blok”hut” t.b.v. het stoken bij bakken van pizza’s.