Geschiedenis

Het bakhuys was een 17e eeuws vervallen pand dat zich naast het P-terrein van pannenkoekenboerderij de Uitwijk bevindt. De opzet van de restauratie was om het hele pand in de orginele staat terug te krijgen. Dit kon alleen als er diverse partners met ons dit project wilden aanpakken. Het totale project in de vorm van dagboeken kunt u nalezen in dit menu.

Wat was nu eigenlijk een bakhuys?

In een bakhuys stond een gemetselde, gewelfde oven die gestookt werd met takkenbossen. Voordat er in de oven gebakken kon worden, moest het eerst verwarmd worden. Dit gebeurden met mutserd (takkenbossen). De eerste persoon die ging bakken moest veel houten betalen of aanleveren. Zodra het eerste baksel uit de oven was, kon je met minder hout de oven weer op de juiste temperatuur krijgen. Afhankelijk van de rijkdom van de diverse bewoners werd er een soort stookschema opgemaakt.

Tijdens het stoken stond het ovendeurtje open, zodat de rook via de schouw afgevoerd kon worden. Als de oven op temperatuur was, kon je dit zien aan de kleur aan de binnenzijde van het gewelf. Als de kleur correct was, werd het stookhout verwijderd en werd met een natte doek aan een steel de ovenvloer schoongemaakt. De deegmoppen werden met een deegschieter in de oven gemikt en na 20 tot 30 minuten had je vers brood.

Veelal waren houtbakovens losstaande gebouwen met daarin een ruimte waar men kon wachten tijdens het bakken. In deze ruimte kon men in de koude en natte seizoenen het deeg kneden en laten rijzen. In principe was het bakhuys dus het eerste praat- of gemeenschapshuis.

De Heen

In de beginperiode van de Heen was de wetgeving in de Nederlanden al zo dat er voor bepaalde handelingen belasting geheven werd. Deze moest aan de landheer afgedragen worden. Bij het bakhuis moet je denken aan het recht van graansoorten en broodbakken. Om dit te controleren, werden de inwoners van het gebied verplicht om hun graan te laten malen bij de molen van de landheer.

De Heen was landeigendom van de Oranjes. Het grondgebied waar nu restaurant de Uitwijk staat was van de Oranjes. Daar werd al in de beginperiode een hofstede gebouwd. Bij die hofstede werd het bakhuys gebouwd. De controle op het bakken van brood en de af te dragen belasting was zo controleerbaar.

De afmetingen die de houtoven op de Heen bezat, was voldoende om in één keer ongeveer 45 broden te bakken. In die periode werd één keer per week brood gebakken. De toenmalige gezinssamenstelling was dat een huishouden van acht tot twaalf kinderen normaal was. Gezinnen met geen of minder kinderen bakten met een gezamenlijk stook- en bakbeurt.

Restauratie

Om het pand weer te kunnen gebruiken waar het voor ontworpen was, is door Stichting De Heen 400 jaar en familie van Nieuwenhuyzen een plan opgesteld. Na twee jaar van voorbereiding is door de provincie Noord Brabant met het project Mijn Mooi Brabant een subsidie aan de restauratie van het bakhuys toegekend. De voorwaarden die voor deze subsidieregeling gelden, is dat het naast herstellen van cultureel erfgoed, het plan een gezamenlijk initiatief was van ondernemer(s) en bewoners. Het project moest daarnaast aan educatie voorwaarden voldoen. Dit betekent dat in alle fasen van het project, studenten praktijkervaring op kunnen doen.